Το STEAM είναι μία σύγχρονη προσέγγιση της γνώσης, μια διαθεματική εκπαιδευτική πρόταση που ενσωματώνει ως βασικές συνιστώσες της την Επιστήμη (Science), την Τεχνολογία (Technology), τη Μηχανική (Engineering), την Τέχνη (Art) και τα Μαθηματικά (Mathematics). Η γενικότερη ιδέα της σύγχρονης αντίληψης του STEAM έχει τις ρίζες της στην προσωκρατική φιλοσοφική σκέψη, όπου η γνώση δεν περιχαρακωνόταν σε τομείς, αλλά αποτελούσε συνισταμένη των τομέων αυτών μέσα από τη διαρκή αλληλεπίδρασή τους. Το πρόγραμμα του STEAM έχει την ευελιξία να προσαρμόζεται στα διαφορετικά πολιτιστικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα κάθε τόπου, χωρίς να απομακρύνεται από τον κύριο στόχο του που είναι η απόκτηση ουσιαστικής γνώσης. Σκοπός αυτού του προγράμματος είναι να αντιληφθούν οι μαθητές, μέσα σε ένα περιβάλλον έρευνας, πώς λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος. Χρησιμοποιώντας ένα ειδικά σχεδιασμένο απλό σύστημα δόμησης, κατασκευάζουν μηχανικά συστήματα, αρχιτεκτονικές κατασκευές, ηλεκτρικά κυκλώματα κι εξερευνούν τον τρόπο λειτουργίας τους. Ανακαλύπτουν νόμους που διέπουν τη Μηχανική, την Ακουστική και τον Ηλεκτρισμό, ξεκινώντας πάντα μέσα από μια διαισθητική αντίληψη για τα φυσικά φαινόμενα. Η κίνηση, η δύναμη, η ισορροπία, ο ήχος, τα κύματα, τα ηλεκτρικά κυκλώματα, οι μοχλοί είναι κάποια από τα κύρια θέματα τα οποία μελετούν. Στη συνέχεια συζητούν το θέμα «ενέργεια», καθώς επίσης και για τις διαφορετικές μορφές ενέργειας. Παράλληλα, χρησιμοποιούν τα Μαθηματικά ως εργαλείο για τη διατύπωση των νόμων αυτών, κατανοώντας έτσι την αναγκαιότητα ύπαρξης του κόσμου των μαθηματικών εννοιών αλλά και του τρόπου με τον οποίο συγκροτείται ο θεωρητικός κόσμος της Φυσικής. Φιλοτεχνούν τις κατασκευές τους, εισάγοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το προσωπικό – υποκειμενικό τους στοιχείο.
Οι μαθητές, μέσα από τα διαδοχικά βήματα που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της κατασκευής τους βιώνουν τη χαρά της δημιουργίας ( επιστημονικής και καλλιτεχνικής ), αλλά και την αναγκαιότητα του επόμενου βήματος, το οποίο θα πρέπει να στηρίξουν λογικά. Ο τρόπος με τον οποίο εργάζονται είναι ατομικός και ομαδικός, δίνοντας περισσότερο έμφαση στη συλλογικότητα και όχι στον ανταγωνισμό.
Στα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία πηγαίνοντας το STEAM ένα βήμα παραπέρα δίνεται μια πιο ουσιαστική σύνδεση των θετικών επιστημών με τις ανθρωπιστικές επιστήμες (Humanities), προτάσσοντας έτσι το δίπολο «άνθρωπος και τεχνολογία» ως την πιο ολοκληρωμένη αντίληψη για το STEAM. Έτσι το STEAM γίνεται SHTEAM (Science, Humanities, Technology, Engineering, Art, Mathematics), ενσωματώνοντας τη Λογοτεχνία, την Ιστορία, τα Γλωσσικά μαθήματα και τη Φιλοσοφία, ώστε να καλύπτει περισσότερο τις ανάγκες του σημερινού μαθητή και αυριανού πολίτη, που θα έχει να διαχειριστεί και να πάρει σημαντικές αποφάσεις για μεγάλα παγκόσμια προβλήματα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η ραγδαία ανάπτυξη και η επέκταση σε όλους τους τομείς της ζωής της τεχνητής νοημοσύνης.
Πάντως στο κέντρο όλων αυτών των εξελίξεων βρίσκεται ο άνθρωπος, ο οποίος αφενός δημιουργεί τις προϋποθέσεις αυτού του πολιτισμού, αφετέρου υφίσταται και τις επιπτώσεις του. Προηγμένης τεχνολογίας μηχανικές κατασκευές, απίθανοι σχεδιασμοί ψηφιακών συστημάτων, τεχνητή νοημοσύνη και υπερσύγχρονα ρομπότ, συνθέτουν το παζλ του σύγχρονου πολιτιστικού σκηνικού. Μέσα σ ’αυτό όμως, διαμορφώνονται και οι ανθρώπινες σχέσεις. Ποια μορφή έχουν αυτές; Πώς δρα πάνω τους η εκθετικά αναπτυσσόμενη επιστήμη της τεχνολογίας; Πώς αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους η τεχνολογία με τις παραδοσιακές ουμανιστικές αξίες; Πώς οι σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες βλέπουν τη
γλώσσα, τη λογοτεχνία, το θέατρο, την ιστορία, την ιστορία της τέχνης, τη φιλοσοφία; Αυτά είναι ερωτήματα που πρωτίστως αποτελούν σημαντικές συνιστώσες οποιουδήποτε σύγχρονου μοντέλου εκπαίδευσης.
*Πρωτότυπο άρθρο «Τα Νέα των Αρσακείων»
https://www.arsakeio.gr/gr/newsletters
**Τα δικαιώματα όλων των φωτογραφιών ανήκουν στα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία