Η «μάθηση μέσω της κίνησης» δεν είναι μια νέα έννοια, αλλά μόλις πολύ πρόσφατα, έχει χρησιμοποιηθεί μια πληθώρα ελπιδοφόρων ερευνών, σχετικά με το θέμα, για να παρακινήσει τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς να χρησιμοποιήσουν αυτήν την τεχνική ώστε να βελτιώσουν τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και τη δέσμευση των παιδιών. Γνωστή και ως «κιναισθητική μάθηση», αυτή η τεχνική αναμιγνύει οπτικά και ακουστικά στοιχεία με κίνηση, δημιουργώντας μια πιο χαλαρή ατμόσφαιρα για τους μαθητές να συμμετέχουν πλήρως και να αποκτούν γνώσεις με πιο σταδιακό ρυθμό. Η κιναισθητική μάθηση έχει αποδειχθεί ότι έχει μεγάλες δυνατότητες για αυξημένη προσοχή και δημιουργικότητα σε θέματα STEM όπως τα μαθηματικά. Μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών στρέφονται πλέον σε αισθητηριακά ερεθίσματα, παζλ ακόμα και χορό προκειμένου να διδάξουν μαθηματικές έννοιες, αντί για απομνημόνευση και μακροσκελή προβλήματα λέξεων.
Ωστόσο, η κιναισθητική μάθηση μπορεί να παρουσιάσει δυσκολίες σε μαθητές που παρουσιάζουν συμπτώματα μαθησιακής διαταραχής, όπως δυσπραξία ή δυσλεξία. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με δυσκολίες συντονισμού (π.χ. προσδιορισμός της αριστερής και της δεξιάς πλευράς), σωματική και χωρική επίγνωση (π.χ. δυσκολία μίμησης κινήσεων και διατήρησης ισορροπίας) και λεπτών/αδρών κινητικών δεξιοτήτων (π.χ. προκλήσεις με το πιάσιμο αντικειμένων και κίνησης «με ροή»).
Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλοι οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν ενεργά σε μαθήματα μαθηματικών που περιλαμβάνουν κιναισθητικές δραστηριότητες, για παράδειγμα περιστροφή, κάμψη, ρίψη, εξισορρόπηση ή οποιαδήποτε άλλη κίνηση, ακολουθούν ορισμένες προσαρμογές που μπορείτε να εφαρμόσετε για αυτούς τους μαθητές στο σπίτι ή στο σχολείο:
1) Προετοιμάστε την αίθουσα ή τον χώρο
Πριν διεξάγετε δραστηριότητες κιναισθητικής μάθησης, λάβετε υπόψη πόσο περιοριστικό ή ανοιχτό είναι το μαθησιακό περιβάλλον. Συνιστάται να καθαρίσετε το χώρο από οποιαδήποτε ακαταστασία που αποσπά την προσοχή, οπότε είναι καλύτερο να ελευθερώσετε διαδρόμους για τους μαθητές, να κινούνται στην τάξη χωρίς να προσκρούουν ο ένας στον άλλο ή σε έπιπλα/αντικείμενα τάξης. Μπορείτε επίσης να εξαλείψετε τους αντιπερισπασμούς, αφαιρώντας τους θορύβους από το περιβάλλον και ελέγχοντας ότι η θερμοκρασία δωματίου δεν είναι πολύ ζεστή ή κρύα.
2) Δημιουργήστε απλή και προσαρμόσιμη χορογραφία
Αποφύγετε να προκαλέσετε ψυχική πίεση με τις κινήσεις που έχετε προγραμματίσει για την τάξη σας! Δεδομένου ότι τα παιδιά με μαθησιακές διαταραχές, αγωνίζονται με τη βραχυπρόθεσμη ακουστική και οπτική μνήμη (η οποία περιλαμβάνει δυσκολία στην απομνημόνευση ακολουθιών), οποιεσδήποτε κινήσεις ενσωματώνετε στα μαθήματά σας, θα πρέπει να βασίζονται περισσότερο στη δημιουργική έκφραση κάθε παιδιού αντί να επιμένετε οι κινήσεις να αναπαράγονται τέλεια. Συμπερίληψη σημαίνει επίσης να δημιουργείς χορογραφία που μπορεί να «διαφοροποιηθεί», δηλαδή εάν οι μαθητές δυσκολεύονται να μιμηθούν κινήσεις, παρουσιάστε εναλλακτικές.
3) Παρέχετε οπτικές και λεκτικές ενδείξεις για να βοηθήσετε στην απομνημόνευση των κινήσεων
Καθώς μερικοί μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τη δεξιά και την αριστερή πλευρά τους, μπορείτε να τους καθοδηγήσετε να κρατήσουν ψηλά τους δείκτες και τους αντίχειρες και των δύο χεριών και να ρωτήσουν: «Ποιο χέρι μοιάζει με το γράμμα L; (από το αγγλικό Left = αριστερά)», για να τους υπενθυμίσετε πού βρίσκεται η αριστερή πλευρά τους. Ένα άλλο οπτικό σημείο αναφοράς για τον προσδιορισμό της αριστερής πλευράς από τα δεξιά μπορεί να είναι ένα χάρτινο βραχιόλι/ρολόι, που τοποθετείται στους αριστερούς καρπούς των μαθητών, πριν από οποιεσδήποτε κινητικές δραστηριότητες.
Εκτός από τα οπτικά σημεία αναφοράς, οι μαθητές μπορούν επίσης να βοηθηθούν στην απομνημόνευση, με τη χρήση λεκτικών ενδείξεων. Εάν, για παράδειγμα, διδάσκετε τα παιδιά πολλαπλάσια χτυπώντας τα χέρια σας για κάθε πολλαπλάσιο του 3, επιτρέψτε τους να ψιθυρίσουν τους αριθμούς μεταξύ των πολλαπλάσιων του 3 (ψιθυρίζοντας “1, 2” πριν χτυπήσετε παλαμάκια και λέγοντας “3”). Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά δεν χρειάζεται να βασίζονται στην απομνημόνευση πριν μάθουν να απαγγέλλουν τα πολλαπλάσια τους.
4) Κάντε τις δραστηριότητες συνεργατικές
Για τις δραστηριότητες κιναισθητικής μάθησης, αποφύγετε την επιλογή ομάδων, τον ανταγωνισμό και την έμφαση στο να είναι κάποιος πρώτος. Αντ’ αυτού, προσαρμόστε τη διδασκαλία σε ομάδες των 5-10 μαθητών και στη συνέχεια δημιουργήστε εργασίες με κινήσεις στις οποίες πρέπει να εργαστούν μαζί, κρατώντας τα χέρια για παράδειγμα. Ένα παρόμοιο συνεργατικό παιχνίδι που μπορεί να ενισχύσει την αίσθηση συντροφικότητας και να διευκολύνει την αναπαραγωγή της κίνησης είναι το «Ακολουθήστε τον Ηγέτη».
5) Χρησιμοποιήστε βοηθήματα
Τα βοηθήματα, μπορούν να προσφέρουν μαθησιακή υποστήριξη για την ενίσχυση διαφόρων τύπων κινήσεων. Εάν, για παράδειγμα, οι κινήσεις σας απαιτούν να είστε σε θέση να εξασκηθείτε στην ισορροπία, δώστε στους μαθητές σας ένα μαλακό μαξιλαράκι, που μπορούν να τοποθετήσουν στο κεφάλι τους, ενώ κάνουν τις κινήσεις τους και καθοδηγήστε τους, να σιγουρευτούν ότι δεν πέφτει. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τη μουσική ως έναν πολύ καλό τρόπο για να μειώσετε το άγχος των κινήσεων ή της απομνημόνευσης. Αυτό μπορεί να γίνει τραγουδώντας τις κινήσεις/έννοιες που μαθαίνουν, δημιουργώντας τραγούδια μαζί ή παρουσιάζοντας προκατασκευασμένα τραγούδια για τις δραστηριότητες.
Ελπίζουμε ότι αυτές οι συμβουλές θα σας βοηθήσουν να εφαρμόσετε την κιναισθητική μάθηση με τους μαθητές σας και θα σας οδηγήσουν στο συμπέρασμα, ότι δεν υπάρχει «αδέξιο» παιδί – μόνο ένα μη προσαρμοσμένο μαθησιακό περιβάλλον!
Για να διαβάσετε περισσότερα για αυτές τις προσαρμογές και πολλές άλλες πρακτικές προτάσεις, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι πόροι από το πρόγραμμα Erasmus+ και το Math&Move, χρησιμοποιούν την κίνηση και την αφήγηση ιστοριών για τη βελτίωση των μαθηματικών δεξιοτήτων, ανατρέξτε στον πλήρη οδηγό μας, για γονείς και εκπαιδευτικούς, παρακάτω:
